Di Chartönersjuker GfK Entertainment heer di Somerhit fan’t Jaar 2018 neemt: Bella Ciao. En hat waar uk al ön maning Bleeren skrewen, dat dijirem Leedji eegenlig temelk apārtig es fuar en Somerhit. Hat es tö’t Jen fan’t 19. Jaarhönert tökemen üs en Aarbersleedji fan di Risploksters ön Italjen, wat töögen di swaar Aarbersbidingings öngair, leeter waar’t da, me en nii Tekst, tö en Partisānenleedji.
Man wat jit dit nü eegenlig, hoken sen didiarem Risploksters?
Dit wiar Wüfhaur, wat fan eeđermiarens hentö leetinjs āp tö Knebiin ön’t Weeter üp di Riseekern stön. Diar lükt’s dit Ünkrüür, dükt öner di Sen me maning Mechen. Ön di eeđer Wersjoon fan „Bella Ciao“ jit’t: „Di Üppaser āprocht me di Stok en wü krümet bi di Aarber. En ünwiartig Aarber fuar en Hungerluan en dit Leewent uur diarfan āptiaret.“
Di Wüfhaur maast bi’t Aarbern ek snaki, man sjung. Di Leedjis skel jam holpen haa, döörtöhualen, man ja kür uk aur jam me arküđer snaki en – Töögenwiar āpbech. Ön jen Fērs jit’t da nemelk: „Man hat kumt di Dai, hur wü ali ön Friihair aarberi wel.“
Hat kām da uk tö Straiks en Keempen fuar beeter en menskelker Aarbersbidingings, tö Bispöl en Aarbersdai fan bluat aacht Stünen. Jaar Protest slaaget, en üđer Liren fölicht jam.
Töleest aurnoom di Resistenza, di italjeensk Töögenwiarsbiweeging töögen di Faschismus en di Natsjonaalsotsjalisten, dit Leedji me en nii Tekst. Di fortelt fan en Partisān, wat eeđermiarens di Fiind raaket heer en nü stereft. Di üđer Partisānen skel höm menem en ön di Bāriger tö en litj fiin Kröl bring. Didiarem Kröl skel da ali Liren om di Partisān tö teenken help, wat fuar di Friihair stuarev. Di Partisānen keempet töögen di Italjeensk Sotsjaalrepubliik en di dütsk Wiarmacht. Di Dütsken her nemelk sent di 3. September 1943 en Diil fan Italjen biseet. Üt di Töögenwiar waar en Keemp tö’t Friimaakin fan’t Lön. Di jenicht di 25. April 1945. Di Partisānenāpröör kür binai ali Staten ön Nuurđitaljen frii maaki.
Sa waar „Bella Ciao“ tö en Leedji fan di Keemp fuar Friihair en fan Töögenwiar. Hat gelt üs en Keempleedji fan left Keren en üs en Hümni fan di anarchistisk, komunistisk en sotsjaaldemokraatisk Biweeging. Bütendit waar’t uk ön Filmen brükt, töleest 2017 ön di spaans Seerie „Haus des Geldes“. Diaraur es’t noch sa bikeent uuren, dat’t nü en Somerhit uur. Di Wiis ken em diar üp ark Fal gur fuar brük, man of di Tekst sa dit rocht fuar Fiirin es, diar ken em aur strir.
„Bella Ciao“ wurde vom Chartermittler GfK Entertainment zum Sommerhit 2018 gewählt. Das Lied entstand Ende des 19. Jahrhunderts auf den Reisfeldern, wo die Reispflückerinnen hart arbeiteten und im Lied gegen die schweren Bedingungen protestierten. Im Zweiten Weltkrieg wurde es mit einem neuen Text von italienischen Partisanen gesungen, die damit den Kampf für die Freiheit ehrten. Es gilt als Kampflied linksgerichteter Gruppen und Hymne für die anarchistische, kommunistische und sozialdemokratische Bewegung. Die Melodie eignet sich gut für einen Sommerhit; ob das auch für den Text gilt, darüber lässt sich streiten.