Kategorien
Deutsch Fering/Öömrang

Netsneutralitäät

Ferleeden weg haa’f hir al am en internet-teema snaaket, neemelk am netlabels. Das weg gongt at hir uk weler am en internet-teema – an det as at so näämd netsneutralitäät. Wat det bedüüdet an huaram det wichtig wees koon, det wel’f hir ens trochgung.

Netsneutralitäät hiart ham efter en temelk ünatraktiif teema uun, wat uun irgentian woolprogram faan en partei stun küd, wat diamä fersjükt, stemen faan internet-afiin-lidj tu fun. Rochtwoor as at oober en iarenst teema, huar auer wilems ei fölenooch snaaket wurt – of huar föör ham ei so föl lidj begeistre kön.

Arken skul jo likedening chancen haa

Huaram gongt at diarbi oober auerhood? Netsneutralitäät as en internet-politisk teema an bedüütet uun’t gehial, dat arken uun’t internet jo likedening chancen hee, dat uun’t internet also neemen föörtaanjen woort an at för neemen en efterdial jaft. Iarstens bedraapt det a providern an a fiirmen of jodiar lidj, wat content uunbad. Det bedüüdet, dat ik – tu’n bispal – mä min internet-provider en video faan YouTube jüst so gau uunsä kön üüs en video faan Vimeo. Wan nü oober hoker faan jo siinsten man provider jil betaalet, diarmä sin videos gauer troch kem üüs videos faan jo ölern, do as’t föörbi mä’t neutralitäät. An so as netsneutralitäät do uk wichtig för a ferbrükern, auer at wees küd, dat saner netsneutralitäät lidj tu hög dialen of siinsten faan’t internet ei muar henkem.

Uun a USA sjocht at ei so gud ütj – an uun Tjiisklun?

Aktuel as det teema jüst uun a USA, üüs de ferlach Heise berachtet. Diar woort uun detsember auer nei plooner ufstemet, wat a aanj faan’t netsneutralitäät bedüüde. Wan det diar troch komt, kön providern eentelk ales du, wat’s wel.

Oober hü as at hir uun Tjiisklun? Hir jeew’t uk al muarsis kritik am hög plooner – tu’n bispal am det idee faan a Telekom, wat bi bridjbinj-ferbinjingen at dootenvolumen begrense wul – man det bluat för freem siinsten. Det hee bedüütet: Wan ham do fernseen auer’t internet luket an at dootenvolumen tu aanj wiar, do küd’am ei muar widjer luke, wan ham fernseen ei bi a Telekom luket, man tu’n bispal bi Sky.

Suutjis as uk uun Tjiisklun at neutralitäät apwoket

Diarmä san’s doomols ei troch kimen, auer at protesten jeew an tu’t netsneutralitäät apeliiret wurd. Uuntesken jaft at oober uun’t mobilfunk wat, wat so en betj iin uun detdiar rachting gungt an at neutralitäät apwoket. At het tu’n bispal bi Telekom „Stream On“, bi Vodafone „Music Pass“ of „Video Pass“ an at maaget det mögelk, bi hög siinsten content deel tu leesen, saner dat det üüb’t dootenvolumen reeknet wurt. Det as praktisk, oober at san natüürelk ei ale siinsten diarbi an hü föl jo siinsten jo providern betaale skel, det as uk ei klaar. En efterdial haa do jo siinsten, wat nei san an noch ei so föl kunden an jil haa, dat’s jo det leiste kön. An ferlicht uk ei diarhen kem, auer’s ei likedening chancen haa.

Noch einmal kurz auf Deutsch

Netzneutralität ist ein nicht ganz unwichtiges Thema in der Internetpolitik und soll verhindern, dass Inhalte und Dienste im Internetverkehr bevorzugt oder benachteiligt werden, damit alle an die gleichen Inhalte gelangen können. In den USA soll nach Berichten des Heise-Verlags die Netzneutralität quasi komplett abgeschafft werden, für Deutschland könnte man sagen, dass sie gerade langsam aufweicht, insbesondere im Mobilfunk. Und das betrifft euch nicht nur, wenn ihr ein Musik-Streaming-Startup habt und euch gegen Konkurrenz durchsetzen wollt, sondern auch als VerbraucherInnen, wenn die Konsequenz davon sein sollte, nicht mehr an Wissen und Information gelangen zu können.