In dulci jubilo – ön en dailk gurt Früger, sa jit en bikeent Jöölleedji, wat sagaar jens ön di Charts fan Gurtbritanjen, Iirlön en Hollön wiar. Dit wiar dit Āpnemen fan Mike Oldfield üt’t Jaar 1975. Man di Bigen fan’t Leedji es al hok Jaarhönerten sent.
Dit jest Lop āpskrewen waar’t noch om en bi 1400. Di Tekst bigent me di Uurter:
„In dulci jubilo, nun singet und seid froh! Uns’res Herzens Wonne leit in praesepio.“
Dit jert höm jaa al wat apārti ön, aur di Tekst meengt dütsk en latiinsk Uurter. Sok Meengings fan Spraaken jeft’t al sent’t Merelialer. Latiin üs di Spraak fan di Weetenskepsmensken uur me en Folksspraak of Dialekt meengt. Diar uur aaft Koomik me maaket: Em ken aur di Weetenskepsmensken lachi, omdat’s ek rocht snaki ken; ja sii bluat, dat’s studiaret sen, omdat’s pochi wel. Diarbi uur di Spraakāpbechning fan’t Latiinsk üp di üđer Spraak aurdrain, tö Bispöl üp dit Dütsk. Ön di italjeensk Renaissance waar di sa neemt makaroonisk Dechting tö en literaarisk Könstfuarem. Apārti maning makaroonisk Dechtings jaav’t ön’t 16. en 17. Jaarhönert, tö en gurt Diil ön di Birik, hur dütsk snaket waar. Dütsk waar me Latiin, Frans en ön’t Baltikum me Estnisk meengt. Hentö’t 19. Jaarhönert meengt di Studentenspraak latiinsk, frans en dütsk Uurter.
Man töbeek tö „In dulci jubilo“. Dit jert irgendhurdeling uk tö di makaroonisk Dechtung, man ek hiilendal. Dit Meengen fan tau Spraaken es diarbi. Man di Uurter en di Snak uur bluat fan en taust Spraak aurnomen, söner dat ja tö di Gramatik fan di jest Spraak önpaset uur.
Man hurom gair’t eegenlig bi dit bikeent Jöölleedji? Hat es en Loobleedji: Di Sjungster juchhai-et. Hi sjocht Jeeses ön di Kreb liien, wat diar ljuchtet üs di Sen. Hi leengt om Jeeses en bēr om Troost döör sin Gurhair. Jeeses skel höm tö höm tii. Di Mensk es en Sener, man döör di Dreeng fan Got uur hi forliiset. Man hur es di Stair fan di Früger? Diar hur di Engeler sjung en di Zimbeln kling. Di Sjungster es ful fan di Hööp, wat me di Giburt fan Jeeses tö di Mensken kemen es. Desjirem Motiiv fan Früger aur di Forliising es dit sentraal Eeliment fan’t Leedji, hat es mal religjöös.
Gans ünreligjöös es di Aurseeting Uurt fuar Uurt fan „makaroonisk Dechting“. Üp Eeđerniihoogdütsk uur dit uk „Nuudelfērsen“ neemt. Dit latiinsk Uurt „macaronicus“ biteekent en Klump of en Slach Nuudeler, dit Iiten fan di Buuren ön’t leet 15. Jaarhönert. Sent di Tir jeft’t nemelk al dit Uurt. En Töhophang me di Makarooni fan nü tö Tirs es alsoo möögelk.
„In dulci jubilo“ ist ein Loblied auf die Geburt Jesu und die Erlösung, die dadurch den Menschen zuteilwerden soll. Der Text soll um 1400 entstanden sein. In ihm wechselt die Sprache mehrmals zwischen Deutsch und Latein. Der Text zeigt damit Elemente der makkaronischen Dichtung. Diese literarische Kunstform hatte ihre Hochzeit im 16. und 17. Jahrhundert. Eine Sprache bildet die Basis, einige Wörter werden dann von einer anderen Sprache übernommen. Dabei wird aber der Sprachaufbau der ersten Sprache beibehalten. Es werden Hochsprachen mit Volkssprachen oder Dialekten kombiniert. Das Wort „makkaronisch“ kommt vom lateinischen „macaronicus“, von Kloßen oder einer Nudelart, welche die Bauern im späten 15. Jahrhundert aßen.
Bild: Andreas Praefcke, Creative Commonsby 3.0 deed.en, via wikimedia commons